Biblia, Tradisyon ug Autoridad sa Santa Iglesia
PAGSUPAK:
Supak 1. Si San Pablo miingon, “ayaw kamo pagdawat og pagtulon-an nga kapin sa nasulat” (1 Cor. 4:6). Busa dili diay kita padawaton nianang wala masulat sa Biblia.
Supak 2. Si Jesus nagsalikway nianang tradisyon, “tungod sa inyong mga tradisyon inyong gipakawalay pulos ang pulong sa Dios” (Mat. 15:6).
Supak 3. Si Jesus nag-ingon, “susiha ninyo ang Kasulatan kay diha kanila makakaplag kamo sa kinabuhing dayon” (Jn. 5:39) busa ang Biblia igo na nga mohatod kanato sa kinabuhing dayon.
Supak 4. Si San Juan nagsulat, “apan kini gisulat aron kamo motuo nga si Jesus mao ang Mesiyas… ug pinaagi sa maong pagtuo makabaton kamo ug kinabuhi diha sa iyang ngalan” (Jn. 20:31).
Supak 5. Ang Biblia igo na nga giya sa kaluwasan kay matud ni San Pablo, “Ang tibuok Kasulatan gisulat uban sa lamdag sa Dios ug mapuslanon kini alang sa pagtudlo, sa pagsaway, ug sa pagtudlo unsaon sa pagkinabuhing matarong, aron ang nag-alagad sa Dios masangkap pag-ayo ug maandam sa tanang maayong buhat” (2 Tim. 3:16-17).
TUBAG:
Maayo nga makat-on kita sa panig-ingnan nga gihatag sa katawhan sa Dios sa Daang Tugon. Kon duna may katawhan nga naghatag og dako nga pagtamod sa Kasulatan walay makatupong sa mga Judio. Sila ang unang naghupot sa pulong sa Dios. Ang Kasulatan mao ang ilang garbo sa takna sa ilang kadaugan ug ang ilang paglaom panahon sa kalisdanan. Apan wala gyud sila maghunahuna sa pag-kinaugalingon nga pagsabot niini aron ilang masayran ang kabubut-on sa Dios. Hinuon ang Dios nagpili og mga pari nga maoy motudlo kanila:
“Ngadto kamo sa kaparian ug sa maghuhukom nga atua didto ug adto kamo magpakisayod kanila” (Deut. 17:9).
“Mihatag silag binaba nga hubad sa Balaod sa Dios, ug gipasabot kini aron ang mga tawo makasabot niini” (Neh. 8:8).
“Katungdanan sa mga pari ang pagtudlo sa matuod nga kaalam mahitungod sa Dios. Kinahanglan adto kanila ang akong katawhan magpakisayod bahin sa akong kabubut-on, kay sila mao man ang sinugo sa Ginoo nga Labing Gamhanan” (Mal. 2:7).
Diha sa Bag-ong Tugon gipasiugdahan ni Jesus ang bag-ong katawhan sa Dios nga mao ang Iglesya
“Ikaw si Pedro ug sa ibabaw niining bato pagatukoron ko ang akong iglesya, ug bisan ang mga ganghaan sa hades dili makabuntog niini” (Mat. 16:18).
Ug taliwala sa iyang mga tinun-an si Jesus nagpili og napulog-duha nga gitawag niyag mga Apostoles,
“Pagkaadlaw na, gitawag niya ang iyang mga tinun-an ug gipili niya ang 12 kanila nga ginganlan niyag apostoles” (Luc. 6:13)
ug kini sila iyang gipadala ngadto sa tibuok kalibotan aron pagpadayon sa iyang misyon sa pagpanudlo, sa pagdumala ug pagbalaan sa iyang katawhan,
“Gihatag kanako ang tanang gahom sa langit ug sa yuta. Busa panlakaw kamo ngadto sa tanang katawhan sa tibuok kalibotan ug himoa sila nga akong mga tinun-an, ug bunyagi sila sa ngalan sa Amahan, sa Anak, ug sa Espiritu Santo, ug tudloi sila sa pagtuman sa tanan nga akong gisugo kaninyo. Ug hinumdomi! Ako mag-uban kaninyo sa kanunay hangtod sa kataposan sa kalibotan” (Mat. 28:19-20).
Sa laing bahin si Jesus mipasidaan sa labing bug-at nga silot niadtong mosalikway kanila,
“Ug kon anaay balay o lungsod nga dili modawat kaninyo o dili mamati kaninyo… sa Adlaw sa Paghukom mas maluoy pa ang Dios sa mga tawo sa Sodoma ug Gomora kay sa mga tawo nianang lungsora” (Mat. 10:14-15).
Ug ang mga Apostoles nga nasayod sa kagahoman nga gihatag kanila sa Ginoo migamit gyod sa maong autoridad sa pagpanudlo ug sa pagbadlong sa mga sayop nga pagtulon-an,
“Apan bisan kon kami, o usa ka anghel gikan sa langit, magwali kaninyo ug ebanghelyo nga lahi sa among giwali, ipatunglo siya” (Gal. 1:8).
Sa unang konsilyo sa Santa Iglesya didto sa Jerusalem ang mga apostoles ug ang mga kadagkoan sa Iglesya uban ni Pedro isip labawng pangulo mihusay sa kagubot labot sa pagtulon-an (Buh. 15:1-11).
Ug ang unang Kristohanon miila sa dili masayop nga autoridad sa mga apostoles nga pinadala ni Cristo,
“kay sa among pagwali kaninyo sa iyang mensahe namati kamo ug gidawat ninyo kini dili ingon nga iya sa tawo kondili iya gayod sa Dios” (1 Tes. 2:13).
Makita nato nga ang buhi nga autoridad sa pagpanudlo alang sa unang mga Kristohanon mao ang mga Apostoles ug ang mga kadagkoan sa Iglesya ubos ni Pedro isip labawng pangulo. Mao kini ang kahimtang niadtong panahon nga wala pay bisan usa ka tudling sa Bag-ong Tugon nga nasulat!
Karon atong pamatud-an nga ang Biblia dili igo nga giya sa kaluwasan. Una- tungod kay ang Biblia dili maabot sa tanang mga tawo sa tanang higayon.
Ang unang libro sa Bag-ong Tugon nasulat sa 45 AD
ug ang kataposang libro nasulat sa mga 100 AD
ug ang paghipos sa tanang basahon ngadto sa usa ka libro nga gitawag natog Biblia nahitabo sa mga tuig 397 AD pinaagi sa Konsilyo sa Kartago.
Ang unang mga Kristohanon nahidangat ngadto sa kasantos nga wala makabasa bisag usa na lang ka kudlit sa mga basahon sa Bag-ong Tugon. Ug bisan sa natigpos na ang mga basahon sa Biblia apan pila ra man ka tawo ang naghupot sa kopya sa tibuok Biblia sanglit hangtod sa tuig 1456 wala pa man maimbento ang imprinta.
Niadtong panahona ang paghimog kopya sa Kasulatan pinaagig kinamot. Ug bisan sa atong panahon karon sa imprinta pila man ka mga tawo ang dili makapahimulos niini tungod sa yano nga katarongan nga dili sila makamaong mobasa? Ikaduha – tungod kay wala man mahisulat diha sa Bibliya ang tanan nga gitudlo ni Jesus ug sa iyang mga apostoles.
Matod pa ni San Juan, “kon gisulat pa ang tanan… ang tibuok kalibotan dili paigo nga kasudlan sa mga sinulat” (Jn. 21:25).
Ato nang nasayran nga sa sinugdanan ang mga Apostoles nagwali nga binaba apan paglakat sa panahon migawas ang panginahanglan sa paghimog han-ay, may autoridad ug kasaligan nga asoy mahitungod sa kinabuhi ni Jesus gikan niadtong nakasaksi gayud o gikan niadtong dunay igong katungod ug kasayuran kabahin niini sanglit sa hinayhinay nangamatay na man ang mga Apostoles ug labi pa gayod kay daghang mga sinulat nga dili tukma o bakak nga gipakaylap usab aron pagdaut sa pagkatawo ug buhat sa atong Manunubos.
Mao kini ang hinungdan sa pagsulat ni San Lucas ug sa ubang mga evanghelista. Ang mga Epistola nasulat usab aron sa pagtubag sa mga nagkalainlaing panginahanglan sa matag Iglesia kalabot sa panudlo, pagdumala, ritwal o disciplina ug gisulat aron pagdasig, pagbadlong, pagpahimangno batok sa mga mini nga mga magtutudlo ug aron pagpanalipod usab sa mga apostoles sa mga pasangil kanila.
Apan wala gayoy bisan usa sa mga Balaang Tigsulat nga naghunahuna sa paghimog kompleto nga sumada sa doctrina kristiana o nga ang ilang sinulat tigomon ngadto sa usa ka libro ug maoy himoon nga bugtong sukaranan sa pagtuo hawa sa autoridad sa buhi nga magtutudlo nga gibilin ni Cristo nga mao ang Sta. Iglesya. Ikatulo – tungod kay ang Biblia dili klaro ug sayon nga sabton alang sa kadaghanan.
Si San Pedro miingon, “May mga butang nga lisod sabton sa iyang mga sulat, nga gituis sa mga walay alamag ug sa mga matuotuohon sama sa ilang gihimo sa ubang bahin sa Kasulatan, ug sa ingon nagtukmod sa ilang kaugalingon ngadto sa kalaglagan” (2 Ped. 3:16).
Ang pagguho sa daghang mga pundok sa tinuohan nga pulos naggamit sa Kasulatan isip sukaranan sa ilang panudlo apan naghupot og nagsumpakiay nga interpretasyon tin-aw nga pruyba nga ang Kasulatan dili sayon nga sabton.
Dunay tulo ka hinungdanong pangutana nga dili nato matubag kon Biblia lamang ang atong saligan.
Una - Giunsa man nato paghibalo sa sakto nga ihap (canon) sa mga basahon sa Biblia? Sa wala pa himoa ang pagtapok sa mga basahon sa Bag-ong Tugon daghang mga basahon nga Kristohanon nga gipakaylap. Kinsa man ang nagpaila kanato sa 27 ka libro sa Bag-ong Tugon isip linamdagan?
Dili lain kondili ang Iglesya Katolika ubos sa paglamdag sa Espiritu Santo pinaagi sa Konsilyo sa Cartago sa tuig 397 AD human sa pag-aprobar sa Santo Papa mipakanaog sa mahukumon gayod ug alang sa tanang panahon kon unsang mga basahona ang maapil sa Biblia ug unsa ang dili.
Ang unang mga sinulat dugay na nga nangahanaw. Ang ania kanato karon mao ang kopya sa kopya sa orihinal. Kinsa man ang nag-garantiya nga husto ug matinud-anon ang teksto sa kopya? Ang Iglesya Katolika pinasikad sa iyang karaang Tradisyon, diha sa iyang panudlo ug sa iyang liturhiya masayod kon unsa ang matuod nga teksto ug unsa ang sayop.
Ikaduha - Giunsa man nato paghibalo nga sakto ang pagkahubad sanglit daghan kanato ang atong gigamit nga Bibliang hubad “translation” gikan sa Hebreo, Griego, ug Aramaico?
Aron pagpiho sa husto nga hubad sa atong kaugalingon kinahanglan pa nga magtuon kita sa orihinal nga pinulongan ug pipila man kanato ang makahimo niining malisod nga tahas?
Sa makausa pa, kinahanglan nga mosandig kita sa autoridad sa Santa Iglesya.
Ikatulo - Giunsa man nato pagsiguro nga husto ang atong pagsabot kun interpretasyon sa atong gibasa?
Ang matag pastor nga tigtukod og bag-ong tinuhoan pulos gyod moangkon nga ang ilang sabot maoy husto apan wala silay panagkauyon kon unsa gyod ang gipasabot sa letra sa Kasulatan. Alang sa mga Katoliko ang dili masayop nga autoridad sa Iglesya nga tinukod ni Cristo ang maghatag kaniyag kasigurohan nga ang iyang nadawat mao ang lonsay nga pulong sa Dios nga walay sambog sa kasaypanan gumikan sa tawhanong panabot.
Tubag 1. Ang dili ipadawat nga “kapin” mao kadtong mga pagtulon-an nga nahisupak sa Kasulatan, “kinahanglan ilhon niya nga ang gisulat ko kaninyo sugo sa Ginoo… apan kon dili siya magtagad nini, ayaw siyag tagda” (1 Cor. 14:37).
Tubag 2. Ang Biblia naghisgot sa tulo ka matang sa tradisyon.
Una - sa mga patriarca, “ug ang akong mga pulong nga gipasulti ko kaninyo, dili gayod mawala diha sa inyong baba ni sa baba sa inyong mga anak ug mga apo sukad karon ug hangtod sa kahangtoran” (Isa. 59:21).
Ikaduha - sa mga apostoles. Si San Pablo nag-awhag, “mga igsoon hupti ninyo nga malig- on ang mga pagtulon-an nga among gitudlo kaninyo pinaagi sa among mga sulat o sa among tradisyon” (2 Tes. 2:15) ug siya usab nagpahimangno,
“likayi ninyo kadtong dili modawat sa atong tradisyon” (2 Tes. 3:6).
Ikatulo - sa mga judio nga mao ang gisaway ni Cristo sa Mat. 15:2-6 tungod kay sila nagtudlo nga kon ang usa ka tawo may ikatabang unta sa iyang amahan o inahan, apan siya moingon, “iya kini sa Dios”, dili na kinahanglan nga tahoron niya ang iyang amahan.
Tubag 3. Ang gisultihan ni Jesus niini mao ang mga Pariseo nga wala motuo kaniya ug ang sumpay niini mao: “Ug sila mismo nagsaksi mahitungod kanako.”Ang gipasabot ni Jesus nga ang mga panagna sa Kasulatan nga natuman diha kaniya nagmatuod sa iyang pagka-Mesiyas apan dili lang ang Kasulatan ang gihisgotan ni Jesus nga nagsaksi kaniya (Jn. 5:33-39).
Tubag 4. Kini nagpasabot nga ang tuyo ni San Juan sa pagsulat aron nga pinaagi sa iyang gisulat ang tawo makabaton og pagtuo ni Jesus apan dili lamang pinaagi sa pagbasa sa Biblia nga ang tawo makabaton og pagtuo kondili pinaagi usab sa pagpamati sa wali (Rom. 10:14-15).
Ang unang mga kristohanon nakabatog pagtuo kang Jesus dili pinaagi sa ilang pagbasa sa Kasulatan kondili sa ilang pagpamati sa wali ni San Pedro (Buh. 2:37-41).
Dugang pa dili ang pagbasa sa Biblia maoy makahatag og kinabuhi kondili ang pagtuo kang Jesus.
Tubag 5. Ang pag-ingon nga ang tibuok Kasulatan “mapuslanon” alang sa pagtudlo wala kini magpasabot nga ang Kasulatan igo nang giya sa kaluwasan o ang Kasulatan ra gayod ang magamit sa pagpanudlo ug ang Kasulatan nga gihisgotan ni San Pablo mao ang Kasulatan sa Daang Tugon nga maoy gitun-an ni Timoteo sukad sa iyang pagkabata.
Kon kining maong pasahe sumala sa buot ipasabot sa mga protestante nag-pruyba nianang “sola scriptura” mogawas nga ang Kasulatan sa Bag-ong Tugon wala na kinahanglana alang sa kaluwasan!
Nagkinahanglan kitag buhi nga magtutudlo nga maoy mopasabot kanato sa mga lisod sabton ( 2 Ped. 3:16) ug kinahanglan nga ang maong magtutudlo dili-masayop sa iyang pagpanudlo aron kita makabatog kasigurohan.
Dunay yunoko nga nagbasa sa Kasulatan apan wala siya makasabot busa ang Espiritu Santo mipadala ni Felipe aron pagtudlo sa maong tawo (Buh. 8:29-31).
Pagtulon-an: Atong pasalamatan ang Dios sa paghatag kanato sa iyang mga pulong diha sa Biblia ug sa Tradisyon. Kinahanglan nga atong basahon ang Biblia, atong puy-an ang gitudlo sa Biblia, ug atong ipaambit ang Biblia ngadto sa uban. Sa atong pagtuon sa Biblia kinahanglan usab nga batonan nato kanunay ang hunahuna sa Santa Iglesya sa mga bahin nga lisod sabton ug andam kitang magpailawom sa autoridad sa Santa Iglesya.
Panudlo sa Sta. Iglesya - Ang Sta. Iglesya gihatagan ni Cristo sa bugtong katungod sa pagtudlo ug paghubad sa diosnong gipadayag nga nakarga sa Biblia nga mao diosnong gipadayag nga nasulat ug sa Tradisyon nga mao ang diosnong gipadayag nga wala na masulat ug nahipasa pinaagi sa binaba nga panudlo. Ang Sta. Iglesya wala magkuha sa hingpit nga kasigurohan sa tanan nga gipadayag sa Dios gikan sa Biblia lamang kondili gikan sa duha ka tinubdan nga mao ang Biblia ug ang Tradisyon. Ang Biblia ug ang Tradisyon angay nga hatagan sa samang pagtagad isip sudlanan sa pulong sa Dios. Ang katungod sa pagkadili-masayop sa pagpanudlo labot sa kinahanglan alang sa kaluwasan sa tawo wala isaad ni Cristo ngadto sa matag magbabasa sa Biblia kondili ngadto sa buhi nga autoridad sa Sta. Iglesya nga gitawag og “magisterium” nga gilangkoban sa Sto Papa ug sa tanang kaobispohan nga nahiusa sa Sto. Papa.
Supak 1. Si San Pablo miingon, “ayaw kamo pagdawat og pagtulon-an nga kapin sa nasulat” (1 Cor. 4:6). Busa dili diay kita padawaton nianang wala masulat sa Biblia.
Supak 2. Si Jesus nagsalikway nianang tradisyon, “tungod sa inyong mga tradisyon inyong gipakawalay pulos ang pulong sa Dios” (Mat. 15:6).
Supak 3. Si Jesus nag-ingon, “susiha ninyo ang Kasulatan kay diha kanila makakaplag kamo sa kinabuhing dayon” (Jn. 5:39) busa ang Biblia igo na nga mohatod kanato sa kinabuhing dayon.
Supak 4. Si San Juan nagsulat, “apan kini gisulat aron kamo motuo nga si Jesus mao ang Mesiyas… ug pinaagi sa maong pagtuo makabaton kamo ug kinabuhi diha sa iyang ngalan” (Jn. 20:31).
Supak 5. Ang Biblia igo na nga giya sa kaluwasan kay matud ni San Pablo, “Ang tibuok Kasulatan gisulat uban sa lamdag sa Dios ug mapuslanon kini alang sa pagtudlo, sa pagsaway, ug sa pagtudlo unsaon sa pagkinabuhing matarong, aron ang nag-alagad sa Dios masangkap pag-ayo ug maandam sa tanang maayong buhat” (2 Tim. 3:16-17).
TUBAG:
Maayo nga makat-on kita sa panig-ingnan nga gihatag sa katawhan sa Dios sa Daang Tugon. Kon duna may katawhan nga naghatag og dako nga pagtamod sa Kasulatan walay makatupong sa mga Judio. Sila ang unang naghupot sa pulong sa Dios. Ang Kasulatan mao ang ilang garbo sa takna sa ilang kadaugan ug ang ilang paglaom panahon sa kalisdanan. Apan wala gyud sila maghunahuna sa pag-kinaugalingon nga pagsabot niini aron ilang masayran ang kabubut-on sa Dios. Hinuon ang Dios nagpili og mga pari nga maoy motudlo kanila:
“Ngadto kamo sa kaparian ug sa maghuhukom nga atua didto ug adto kamo magpakisayod kanila” (Deut. 17:9).
“Mihatag silag binaba nga hubad sa Balaod sa Dios, ug gipasabot kini aron ang mga tawo makasabot niini” (Neh. 8:8).
“Katungdanan sa mga pari ang pagtudlo sa matuod nga kaalam mahitungod sa Dios. Kinahanglan adto kanila ang akong katawhan magpakisayod bahin sa akong kabubut-on, kay sila mao man ang sinugo sa Ginoo nga Labing Gamhanan” (Mal. 2:7).
Diha sa Bag-ong Tugon gipasiugdahan ni Jesus ang bag-ong katawhan sa Dios nga mao ang Iglesya
“Ikaw si Pedro ug sa ibabaw niining bato pagatukoron ko ang akong iglesya, ug bisan ang mga ganghaan sa hades dili makabuntog niini” (Mat. 16:18).
Ug taliwala sa iyang mga tinun-an si Jesus nagpili og napulog-duha nga gitawag niyag mga Apostoles,
“Pagkaadlaw na, gitawag niya ang iyang mga tinun-an ug gipili niya ang 12 kanila nga ginganlan niyag apostoles” (Luc. 6:13)
ug kini sila iyang gipadala ngadto sa tibuok kalibotan aron pagpadayon sa iyang misyon sa pagpanudlo, sa pagdumala ug pagbalaan sa iyang katawhan,
“Gihatag kanako ang tanang gahom sa langit ug sa yuta. Busa panlakaw kamo ngadto sa tanang katawhan sa tibuok kalibotan ug himoa sila nga akong mga tinun-an, ug bunyagi sila sa ngalan sa Amahan, sa Anak, ug sa Espiritu Santo, ug tudloi sila sa pagtuman sa tanan nga akong gisugo kaninyo. Ug hinumdomi! Ako mag-uban kaninyo sa kanunay hangtod sa kataposan sa kalibotan” (Mat. 28:19-20).
Sa laing bahin si Jesus mipasidaan sa labing bug-at nga silot niadtong mosalikway kanila,
“Ug kon anaay balay o lungsod nga dili modawat kaninyo o dili mamati kaninyo… sa Adlaw sa Paghukom mas maluoy pa ang Dios sa mga tawo sa Sodoma ug Gomora kay sa mga tawo nianang lungsora” (Mat. 10:14-15).
Ug ang mga Apostoles nga nasayod sa kagahoman nga gihatag kanila sa Ginoo migamit gyod sa maong autoridad sa pagpanudlo ug sa pagbadlong sa mga sayop nga pagtulon-an,
“Apan bisan kon kami, o usa ka anghel gikan sa langit, magwali kaninyo ug ebanghelyo nga lahi sa among giwali, ipatunglo siya” (Gal. 1:8).
Sa unang konsilyo sa Santa Iglesya didto sa Jerusalem ang mga apostoles ug ang mga kadagkoan sa Iglesya uban ni Pedro isip labawng pangulo mihusay sa kagubot labot sa pagtulon-an (Buh. 15:1-11).
Ug ang unang Kristohanon miila sa dili masayop nga autoridad sa mga apostoles nga pinadala ni Cristo,
“kay sa among pagwali kaninyo sa iyang mensahe namati kamo ug gidawat ninyo kini dili ingon nga iya sa tawo kondili iya gayod sa Dios” (1 Tes. 2:13).
Makita nato nga ang buhi nga autoridad sa pagpanudlo alang sa unang mga Kristohanon mao ang mga Apostoles ug ang mga kadagkoan sa Iglesya ubos ni Pedro isip labawng pangulo. Mao kini ang kahimtang niadtong panahon nga wala pay bisan usa ka tudling sa Bag-ong Tugon nga nasulat!
Karon atong pamatud-an nga ang Biblia dili igo nga giya sa kaluwasan. Una- tungod kay ang Biblia dili maabot sa tanang mga tawo sa tanang higayon.
Ang unang libro sa Bag-ong Tugon nasulat sa 45 AD
ug ang kataposang libro nasulat sa mga 100 AD
ug ang paghipos sa tanang basahon ngadto sa usa ka libro nga gitawag natog Biblia nahitabo sa mga tuig 397 AD pinaagi sa Konsilyo sa Kartago.
Ang unang mga Kristohanon nahidangat ngadto sa kasantos nga wala makabasa bisag usa na lang ka kudlit sa mga basahon sa Bag-ong Tugon. Ug bisan sa natigpos na ang mga basahon sa Biblia apan pila ra man ka tawo ang naghupot sa kopya sa tibuok Biblia sanglit hangtod sa tuig 1456 wala pa man maimbento ang imprinta.
Niadtong panahona ang paghimog kopya sa Kasulatan pinaagig kinamot. Ug bisan sa atong panahon karon sa imprinta pila man ka mga tawo ang dili makapahimulos niini tungod sa yano nga katarongan nga dili sila makamaong mobasa? Ikaduha – tungod kay wala man mahisulat diha sa Bibliya ang tanan nga gitudlo ni Jesus ug sa iyang mga apostoles.
Matod pa ni San Juan, “kon gisulat pa ang tanan… ang tibuok kalibotan dili paigo nga kasudlan sa mga sinulat” (Jn. 21:25).
Ato nang nasayran nga sa sinugdanan ang mga Apostoles nagwali nga binaba apan paglakat sa panahon migawas ang panginahanglan sa paghimog han-ay, may autoridad ug kasaligan nga asoy mahitungod sa kinabuhi ni Jesus gikan niadtong nakasaksi gayud o gikan niadtong dunay igong katungod ug kasayuran kabahin niini sanglit sa hinayhinay nangamatay na man ang mga Apostoles ug labi pa gayod kay daghang mga sinulat nga dili tukma o bakak nga gipakaylap usab aron pagdaut sa pagkatawo ug buhat sa atong Manunubos.
Mao kini ang hinungdan sa pagsulat ni San Lucas ug sa ubang mga evanghelista. Ang mga Epistola nasulat usab aron sa pagtubag sa mga nagkalainlaing panginahanglan sa matag Iglesia kalabot sa panudlo, pagdumala, ritwal o disciplina ug gisulat aron pagdasig, pagbadlong, pagpahimangno batok sa mga mini nga mga magtutudlo ug aron pagpanalipod usab sa mga apostoles sa mga pasangil kanila.
Apan wala gayoy bisan usa sa mga Balaang Tigsulat nga naghunahuna sa paghimog kompleto nga sumada sa doctrina kristiana o nga ang ilang sinulat tigomon ngadto sa usa ka libro ug maoy himoon nga bugtong sukaranan sa pagtuo hawa sa autoridad sa buhi nga magtutudlo nga gibilin ni Cristo nga mao ang Sta. Iglesya. Ikatulo – tungod kay ang Biblia dili klaro ug sayon nga sabton alang sa kadaghanan.
Si San Pedro miingon, “May mga butang nga lisod sabton sa iyang mga sulat, nga gituis sa mga walay alamag ug sa mga matuotuohon sama sa ilang gihimo sa ubang bahin sa Kasulatan, ug sa ingon nagtukmod sa ilang kaugalingon ngadto sa kalaglagan” (2 Ped. 3:16).
Ang pagguho sa daghang mga pundok sa tinuohan nga pulos naggamit sa Kasulatan isip sukaranan sa ilang panudlo apan naghupot og nagsumpakiay nga interpretasyon tin-aw nga pruyba nga ang Kasulatan dili sayon nga sabton.
Dunay tulo ka hinungdanong pangutana nga dili nato matubag kon Biblia lamang ang atong saligan.
Una - Giunsa man nato paghibalo sa sakto nga ihap (canon) sa mga basahon sa Biblia? Sa wala pa himoa ang pagtapok sa mga basahon sa Bag-ong Tugon daghang mga basahon nga Kristohanon nga gipakaylap. Kinsa man ang nagpaila kanato sa 27 ka libro sa Bag-ong Tugon isip linamdagan?
Dili lain kondili ang Iglesya Katolika ubos sa paglamdag sa Espiritu Santo pinaagi sa Konsilyo sa Cartago sa tuig 397 AD human sa pag-aprobar sa Santo Papa mipakanaog sa mahukumon gayod ug alang sa tanang panahon kon unsang mga basahona ang maapil sa Biblia ug unsa ang dili.
Ang unang mga sinulat dugay na nga nangahanaw. Ang ania kanato karon mao ang kopya sa kopya sa orihinal. Kinsa man ang nag-garantiya nga husto ug matinud-anon ang teksto sa kopya? Ang Iglesya Katolika pinasikad sa iyang karaang Tradisyon, diha sa iyang panudlo ug sa iyang liturhiya masayod kon unsa ang matuod nga teksto ug unsa ang sayop.
Ikaduha - Giunsa man nato paghibalo nga sakto ang pagkahubad sanglit daghan kanato ang atong gigamit nga Bibliang hubad “translation” gikan sa Hebreo, Griego, ug Aramaico?
Aron pagpiho sa husto nga hubad sa atong kaugalingon kinahanglan pa nga magtuon kita sa orihinal nga pinulongan ug pipila man kanato ang makahimo niining malisod nga tahas?
Sa makausa pa, kinahanglan nga mosandig kita sa autoridad sa Santa Iglesya.
Ikatulo - Giunsa man nato pagsiguro nga husto ang atong pagsabot kun interpretasyon sa atong gibasa?
Ang matag pastor nga tigtukod og bag-ong tinuhoan pulos gyod moangkon nga ang ilang sabot maoy husto apan wala silay panagkauyon kon unsa gyod ang gipasabot sa letra sa Kasulatan. Alang sa mga Katoliko ang dili masayop nga autoridad sa Iglesya nga tinukod ni Cristo ang maghatag kaniyag kasigurohan nga ang iyang nadawat mao ang lonsay nga pulong sa Dios nga walay sambog sa kasaypanan gumikan sa tawhanong panabot.
Tubag 1. Ang dili ipadawat nga “kapin” mao kadtong mga pagtulon-an nga nahisupak sa Kasulatan, “kinahanglan ilhon niya nga ang gisulat ko kaninyo sugo sa Ginoo… apan kon dili siya magtagad nini, ayaw siyag tagda” (1 Cor. 14:37).
Tubag 2. Ang Biblia naghisgot sa tulo ka matang sa tradisyon.
Una - sa mga patriarca, “ug ang akong mga pulong nga gipasulti ko kaninyo, dili gayod mawala diha sa inyong baba ni sa baba sa inyong mga anak ug mga apo sukad karon ug hangtod sa kahangtoran” (Isa. 59:21).
Ikaduha - sa mga apostoles. Si San Pablo nag-awhag, “mga igsoon hupti ninyo nga malig- on ang mga pagtulon-an nga among gitudlo kaninyo pinaagi sa among mga sulat o sa among tradisyon” (2 Tes. 2:15) ug siya usab nagpahimangno,
“likayi ninyo kadtong dili modawat sa atong tradisyon” (2 Tes. 3:6).
Ikatulo - sa mga judio nga mao ang gisaway ni Cristo sa Mat. 15:2-6 tungod kay sila nagtudlo nga kon ang usa ka tawo may ikatabang unta sa iyang amahan o inahan, apan siya moingon, “iya kini sa Dios”, dili na kinahanglan nga tahoron niya ang iyang amahan.
Tubag 3. Ang gisultihan ni Jesus niini mao ang mga Pariseo nga wala motuo kaniya ug ang sumpay niini mao: “Ug sila mismo nagsaksi mahitungod kanako.”Ang gipasabot ni Jesus nga ang mga panagna sa Kasulatan nga natuman diha kaniya nagmatuod sa iyang pagka-Mesiyas apan dili lang ang Kasulatan ang gihisgotan ni Jesus nga nagsaksi kaniya (Jn. 5:33-39).
Tubag 4. Kini nagpasabot nga ang tuyo ni San Juan sa pagsulat aron nga pinaagi sa iyang gisulat ang tawo makabaton og pagtuo ni Jesus apan dili lamang pinaagi sa pagbasa sa Biblia nga ang tawo makabaton og pagtuo kondili pinaagi usab sa pagpamati sa wali (Rom. 10:14-15).
Ang unang mga kristohanon nakabatog pagtuo kang Jesus dili pinaagi sa ilang pagbasa sa Kasulatan kondili sa ilang pagpamati sa wali ni San Pedro (Buh. 2:37-41).
Dugang pa dili ang pagbasa sa Biblia maoy makahatag og kinabuhi kondili ang pagtuo kang Jesus.
Tubag 5. Ang pag-ingon nga ang tibuok Kasulatan “mapuslanon” alang sa pagtudlo wala kini magpasabot nga ang Kasulatan igo nang giya sa kaluwasan o ang Kasulatan ra gayod ang magamit sa pagpanudlo ug ang Kasulatan nga gihisgotan ni San Pablo mao ang Kasulatan sa Daang Tugon nga maoy gitun-an ni Timoteo sukad sa iyang pagkabata.
Kon kining maong pasahe sumala sa buot ipasabot sa mga protestante nag-pruyba nianang “sola scriptura” mogawas nga ang Kasulatan sa Bag-ong Tugon wala na kinahanglana alang sa kaluwasan!
Nagkinahanglan kitag buhi nga magtutudlo nga maoy mopasabot kanato sa mga lisod sabton ( 2 Ped. 3:16) ug kinahanglan nga ang maong magtutudlo dili-masayop sa iyang pagpanudlo aron kita makabatog kasigurohan.
Dunay yunoko nga nagbasa sa Kasulatan apan wala siya makasabot busa ang Espiritu Santo mipadala ni Felipe aron pagtudlo sa maong tawo (Buh. 8:29-31).
Pagtulon-an: Atong pasalamatan ang Dios sa paghatag kanato sa iyang mga pulong diha sa Biblia ug sa Tradisyon. Kinahanglan nga atong basahon ang Biblia, atong puy-an ang gitudlo sa Biblia, ug atong ipaambit ang Biblia ngadto sa uban. Sa atong pagtuon sa Biblia kinahanglan usab nga batonan nato kanunay ang hunahuna sa Santa Iglesya sa mga bahin nga lisod sabton ug andam kitang magpailawom sa autoridad sa Santa Iglesya.
